BUZ
Osmanlı döneminde İstanbul'un ve sarayın buz gereksinmesi Keşiş (veya Ruhban) Dağı'ndan (Uludağ) sağlanmakta idi. Buzun Keşiş Dağı'ndan nasıl elde edildiğine ve Mudanya üzerinden istanbul'a nasıl gönderildiğine ilişkin 15 Haziran 1810 tarihlî fermanda bazı bilgiler bulunmaktadır. Fermana göre o yıl yağış çok olduğu için, Uludağ'da buz, ancak haziran ayının 15'iyle ağustos ayının 15'i arasında kesilebilecekti. Dağdan Bursa'ya indirmek 12 saat, Bursa'dan Mudanya'ya nakletmek ise 6 saat alıyordu. Bu işte çalışan ameleye, buzcubaşı tarafından 60'ar akça ödenecek ve her gün Mudanya'ya 30 yük buz ve kar nakledilecekti. Öte yandan sarayın günde 103 denk kar ve 275 torba buz gereksinmesi bulunduğundan, Keşiş Dağı'ndan getirilecek buz ve kar sadece iç sarayın gereksinimini karşılamakta kullanılabilecekti.
Selim IH'ün (salt. 1789 - 1807) Bursa kadısına gönderdiği 1219 H. (1804) tarihli bir bağış fermanında şöyle denilmekteydi (bazı bölümleri özetlenerek ve sadeleştirilerek):
"Bursa'da vaki Keşiş Dağı denmekle mânıf dağda Kırkpmav ve Karapınar ve Kilimlisan ve Değpınan ve sair kar ve buz hâsıl olan mahallerden, hassa buzcuhaşısı tarafından vekil olan kimesne marifetiyle kar ve buz naklolunageldiğine binâen, mahail-i merkumeye (söz konusu yerlere) vekil mumaileyh tarafından tayin olunan kimselerden ma'adâ (başka) yörükân (yörükler) taifesi ve ahar ecnebi (öteki yabancı) kimesnelerin varmaları ve hayvanlarını ra'y (otlatma) ve kar ve buz nakletmeleri (...) men olunmuş (yasaklanmış) iken, Bursa âyânı olan Hacı Ali mücerret icra-i garaz zımnında (salt düşmanlık olsun diye) buzcu başı vekili tarafından memur ve mezun (izinli) olmayan ecnebi kimselere ruhsat verdiğinden (...) ikiyüzondokuz senesi cemâziyelûlânm onyedinci günü tarihiyle (25 Ağustos 1804) müverrah (tarihlendirilmiş olarak) Sultan Selim Han tab-ı serâhu zamanında verilen emı-i şerif (ile) buzcubaşı vekili olan Salih'in oğulları Halil ve Mehmet Raşit ve Mehmet Haşim'e (bağışlanmış olduğundan) hilâfına (aksine) rıza ve cevaz göstenneyesün."
Sarayın buz ve kar gereksinmesinin karşılanmasıyla ilgili olarak kayıtlarda yer alan bazı ilginç bilgiler, tarih sırasına göre şöyle:
1486 - Padişah için haftada 30 yük buz gönderilmesi istendiği ve Reis Mansur ile gönderildiği.
1522 - Buzcular kâhyası Yakup'un hizmetinde ihmal ve kuşum görüldüğü ve buz yerine kar geldiği saptandığından görevinden alındığı ve yerine Hacı Musa'nın atandığı.
1618 - Her ay 120 yük buz gönderilmesinin emredildiği.
1634 - Padişah için Bursa'dan her hafta 30 yük buzun, beyaz keçelere konularak acele İstanbul'a gönderilmesinin ferman olunduğu.
1677 - Buzcular kâhyası Derviş oğlu Ömer Bey'in göndermiş olduğu 16 kayık buz için, 10 kayığın her birine 30'ar, 6 kayığa da 20'şer kuruş ırgatlık ücreti ödendiği.
1730 - Padişah için Bursa'da Cebel-i Ruhban'dan (Uludağ'dan) kesilen buzun ırgat ücretini karşılamak üzere Bursa intisap mukataasmdan 20.000 akça ayrılmasının emredildiği.
1740 - Cebel-i Ruhban'da Ulubuzluk denilen yerin karlarının temizlenerek buz çıkarılma masrafı için Bursa ihtisap mukataasmdan 350 kuruşun buzcubaşına ödenmesinin, 1743'te aynı işlem için 300 kuruş ödenmesinin ferman edildiği.
1759 - Öteden beri Bursa buzcubaşılığı mutasarrıfı iken ölen Derviş Mehmet'in yerine, oğulları Halil ve İsmail'in buzcubaşı atandıkları.
1804 - Bursa'nın Keşiş Dağı adıyla anılan dağının Kırkpınar. Kızpınar, Kilimli, Sarıovası, İkipınar vb. buz elde edilen yerlerinde hayvan otlattırılmamasının ferman edildiği.
