ERZURUMLU SALİH HOCA (Mehmet Salih Yeşil)
(Erzurum 1877 - ay. 1954) Kurtuluş Savaşı' nin ilk dönemlerinde Bursa'da gerek "Redd-i İlhak" ve gerekse "Müdaffa-i Hukuk" örgütlenmelerinde en ön saflarda görev alan kuva-yı milliyeci, siyaset ve eylem adamı. "Mondros" bırakışması sırasında Bursa'da Setbaşı'nda fırın işletmekte idi. Redd-i İlhak Cemiyeti'ni ilk örgütleyenler arasında bulundu, Erzurum Kongresi'nden gelen haberlerle Bursalı yurtseverleri bilgilendirdi ve örgütlemeye çalıştı. 12 Ekim 1919'dan sonra Müdafaa-i Hukuk örgütlenmesinde yer aldı, bir süre Bursa Merkez Kurulu başkanlığını yaptı. Milis güçleriyle birlikte Ege'deki çeşitli cephelerde çarpıştı. Özellikle İkinci Anzavur Ayaklanması sırasında Bursa'nın çok kritik duruma düştüğü dönemde, topladığı milislerle kaçak askerlerin kenti basmasına engel oldu. Birinci (Türkiye) Büyük Millet Meclisi'ne Erzurum milletvekili seçildi, ancak Mustafa Kemal'in buyruğuyla Yunan işgaline değin Bursa'da kaldı. Fransız irtibat subayı Binbaşı Brissot'yla (b. bak.) ilişki kurarak, Güney Cephesi'nde tutsak alınan Fransızların serbest bırakılmalarında aracılık yaptı, karşılığında kuva-yı milliye için silâh ve cephane sağladı. işgal öncesinde, yine Binbaşı Brissot ile ilişki kurarak işgalden sonra kentin ve yaşayanların zarar görmemesi için gerekli önlemlerin alınmasına katkı sağladı. İşgalin kaçınılmaz oluşu üzerine, kentte küçük bir haberalma örgütünün çekirdeğini oluşturdu. 8 Temmuz 1920'de Bursa'yı terk ederek Meclis'e katıldı. Çeşitli tartışmalarda taraf oldu, Muhittin Baha (Pars, [b. bak.]) ile uzlaşmazlığa düştü. Hayli tutucu bir tavır takındı. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Milli Mücadele Anılarım adlı yapıtında E'yi ilk Meclis'in unutulmaz kişilerinden biri olarak tanımlayarak, "Dörtkadınla evlenmeyi zorunlu kılmak konusunda Meclis'e verdiği öneri ile bir vakitler ülke içerisinde ün kazanmış olan Erzurum milletvekili Hoca Salih Etendi, fesinin üstüne şal motifli dar bir sarık saran, kısa boylu ve cerbezeli bir kişi idi" diye yazmaktadır.
Bursa'ya gelişinden önce Erzurum'da Numune Okulu müdürlüğü ve maarif memurluğu da yapmış olan Salih Hoca, Bursa'daki hizmetleri dolayısıyla büyük saygı kazanmış ve bunu hak etmiş bir savaşımcı idi. Ömrünün son yıllarını hastalığı nedeniyle acılarla geçirmiştir.