EVLİYA ÇELEBİ'DE YENİŞEHİR, GEMLİK VE ORHANGAZİ
Evliya Çelebi Seyahatname'sinin ikinci kitabında, İznik'ten ayrılıp Söğüt'e doğru yol alırken uğradığı Yenişehir'den ve daha batıdaki Gemlik'le Orhangazi'den birinci kitabında kısaca şöyle söz etmektedir:
"Bursa Yenişehiri İznik şehrinin kıblesinde ve Arnavut dağının arkasındadır. Îznik'in lodos tarafında göl aşırı deniz kıyısında Gemlik kasabası vardır. Batı tarafındaki Pazar köyü (Orhangazi) kasabasının minareleri görünür. Doğusunda Geyve beş saattir. İşte Yenişehir bu kasabaların arasında olup, Engürücük (?) Lefke (Osmaneli) kasabalarına dokuz saattir."
Gemlik ve Orhangazi'yle ilgili beşinci kitabında ayrıntılı biçimde yazdıkları için (Bak. GEMLİK, ORHANGAZİ)