JANDARMA ŞEHİTLİĞİ (Gelibolu)
Çanakkale Savaşları sırasında Gelibolu yarımadasında görev alan Bursa Merkez (Seyyar) ve Gelibolu Seyyar Jandarma Taburları ile 31. Alay 2. Tabum'ndan oluşturulan görev birliği anısına düzenlenen şehitlik ve anıt. Bu anıt, savaş alanında mermi kovanlarıyla ve bizzat savaşçılar tarafından yapılmış; daha sonra 1992'de çevresinde bir şehitlik düzenlenerek yenilenmiştir.
İtilâf donanmasının 18 Mart 1915'te Çanakkale Boğazı'nı geçme girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmasının, ardından, bölgedeki savunmayı desteklemek amacıyla Bursa Merkez (Seyyar) Jandarma Taburu da, Binbaşı Tahsin Bey komutasında Gelibolu Yarımadası'na gönderildi. Bu tabur, Önce Alman Generali Liman Yön Sanders, daha sonra da Anafartalar Grubu Komutanı Miralay (Albay) Mustafa Kemal (Atatürk) tarafından, öteki iki taburla birlikte Kireçtepe ile îsmailoglu Tepesi arasındaki kesimi savunmakla görevlendirildi.
Temmuz sonu ve Ağustos 1915 başlarında, üstün düşman güçlerinin saldırı hedefi Conkbayırı-Kocaçimen tepeler bölgesi oldu. Ne var ki bu bölgedeki Türk savunması kınlamadı. Bunun üzerine düşman Suğla plajına çıkarma yaparak Kireçtepe doğrultusunda saldırıya geçti. Yeni dunun karşısında Grup Komutanı Mustafa Kemal, 9 Ağustos 1915 günü, Kireçtepe-İsmailoğlu Tepesi arasında kalan kesimin savunulması görevini Bursa Merkez Jandarma Taburu, Gelibolu Jandarma Taburu ve 31. Alay'ın 2. Taburu'ndan oluşan bir Özel görev birliğine verdi. Bu özel görev birliğinin komutanlığına Bursa Merkez (Seyyar) Jandarma Tabum Komutanı Binbaşı Tahsin Bey'i atadı. Bu görev birliği, çok üstün düşman güçlerinin Karakoldağı-Kireçtepe doğrultusunda, denizden savaş gemilerinin ateşlen ve karadan topçu destekli şiddetli saldırılarına karşı, önce 9 Ağustos günü, ardından 14/15 Ağustos gecesi yiğitçe direnerek savunma mevzilerini terk etmedi. Her iki saldırıdan da sonuç alamayan düşman çekilmek zorunda kaldı.
Düşmanın saldırılarını durdurmayı başaran bu taburun Bölük Komutanı Yüzbaşı Hüseyin Hüsnü (Nevşehir) başta olmak üzere Mestane Tepesi'ndeki savunma savaşında tümüyle şehit düşen 4. Bölüğü, bölük komutanının "anı defteri'ne not ettiğine göre varlığı, 34 eski jandarma, 207 ikmal eri ve sonradan katılan 7 mekkâreciden oluşmaktaydı.
Yaşamlarını hiçe sayarak, ağır kayıplar vermesine karşın düşman saldırılarını kıran Bursa Merkez (Seyyar) ve Gelibolu Seyyar jandarma taburları, şehit düşen arkadaşları anısına mermi kovanlarından bir anıt diktiler. Ulaşılması hayli güç bir arazi kesiminde bulunan bu anıt sonradan yenilendi ve çevresinde oluşturulan Jandarma Şehitliği ile birlikte 30 Ağustos 1992 günü düzenlenen bir törenle açıldı.
Mehmet İhsan Gençcan, Çanakkale Savaşlarından Altın Harfler adlı yapıtında, bu anıt ve şehitlikle ilgili olarak şunları yazmaktadır:
"Düşman bir daha Kireçtepe'ye taarruzda bulunmadı. Dövüş bittikten sonra, gaziler şehit ve yaralı arkadaşlarını geriye taşıdılar. Kireçte-pe ile Büyükmasırlık Dağı arasında kendi elleriyle kazdıkları mezarlara gömdüler. Başlarına da yine kendi elleriyle ve süngülerle kazıdıkları taşlara isimlerini işlediler; bir bir itina ile başlarına diktiler. Ayrıca üşenmediler, mermi kovanlannı toplayıp 'ilk anıt i bu¬rada yaptılar.
Daha sonraki günlerde bu jandarma bölüklerinin kahramanlığını duyan Mustafa Kemal, onların alınlarından öpmek üzere buraya geldiği zaman şehitleri de ziyaret etmiş ve bir de fotoğraf çektirmişti."
Anafartalar Grubu Komutanı Miralay (Albay) Mustafa Kemal'in (Atatürk) şehitliği ziyareti sırasında çekilmiş bu fotoğrafı, Gelibolu Yarımadasındaki Çanakkale Savaşları Müzesi'nde sergilenmektedir.
