ZÎBA HANIM (Hoca, Hacı)
ZÎBA HANIM (Hoca, Hacı)
( ? - Bursa 1821) Sihirbazlık suçlamasıyla idamına karar verilen ve öldürtülen saraylı kadın. Çerkeş asıllıdır. Önceleri Hoca Abdullah Efendi'nin odalığıydı. Onun ölümü üzerine Selim III tarafından, daha sonra şeyhülislâmlığa atanacak olan Halil Efendi'ye odalık olarak verildi. Kısa sürede yeni efendisini denetim altına aldı ve ona her dediğini yaptırmayı başardı. Halil Efendi'nin şeyhülislâmlığı sırasında Halet Efendi'yle aralarındaki sürtüşmeye, Havuz-başı mesiresinde bu ikincinin eşi Lebibe Hanım'la kavga ederek katıldı. Bu olay dolayısıyla Halet Efendi'nin kin duymasına neden oldu. Halil Efendi 28 Şubat 1821'de görevden alınarak Bursa'ya sürgün edilince kadınını da birlikte getirdi. Ancak bu sürgün, Halil ve Halet efendiler arasındaki çekişmeyi azaltmadı. Z'nin, İstanbul'daki bir ahbabına Halet Efendi'yi kölüleyen ifadeler bulunan bir mektup yazması ve aradaki dedikoducuların da kışkırtmaları sonucu Halil Efendi'nin sürgün yeri Kara-hisar'a değiştirildi. Bu arada Z'nin sihirbazlık yaptığı öne sürülerek Padişah Mahmut II.'ye, kocasının eski konağının ahırında "ağzı dikilmiş ve içine gübre doldurulmuş bir siyah kuzu" bulunduğu hakkında ihbarda bulunuldu. Bunun üzerine Haziran 1821 başlarında idamı için ferman çıktı. Yeniçeri ocağından gönderilen cellatlar, "5e-ni Karahisar'daki kocana götüreceğiz" dir ve ölüsünü çırılçıplak soyarak bir çalı dibinde terkettiler. Durum öğrenilince, Bursa'nın önde gelenlerince kadının cesedi getirtildi ve namazı kılınarak defnedildi. Bu olayı haber alan Halil Efendi ele, inme sonucu öldü ve Afyon'daki Gedik Ahmet Paşa camisi naziresine defnedildi.
