VİLÂYET (Bursa Hükümet Konağı)
VİLÂYET
(Bursa Hükümet Konağı)
Bursa'da Cumhuriyet Alanı'nda valilik prestij binası. Birinci Ulusal Mimarlık Dö¬nemi yapıtlarından sayılır. Resmi kayıtlardan mimarının kim olduğu beliıieneme-mişse de, Kâzım Baykal, Bursa ve Anıtları adlı yapıtının ikinci baskısında, "Kitabın İkinci Baskısından Sonra (1982) Yapılan Onarım ve Yoklama Değişikliklerin Listesidir" başlığıyla verdiği son bölümünde, Vilâyet, Adliye ve Defterdarlık binalarının mi¬mar ve yüklenicisinin Yüksek Mimar Ek¬rem Hayri Ayverdi olduğunu, "Kendisinin bana söylediği" şeklinde aktarmaktadır.
Bu yapının bulunduğu yerde 1818 yı¬lında Tüfekçibaşı ve Menzil Ağası için bir bina yaptırılmıştı. Bu bina 1824'ten itiba¬ren kumaş fabrikası olarak kullanılmış, daha sonra 1847'de Bursa Mekteb-i Fünûn-u İdâdîsi (Işıklar Askari Lisesi) burada açılmıştı. Askeri Lise'nin Işıklardaki yerine geç¬mesinin ardından bir süre de Askeri Rüştiye (Ortaokul) ve sonra rüştiye mektebi ve Nilüfer İlkmektebi olarak kullanılmıştı.
18 Mart 1925 tarihli Yeni Fikir gazetesinde, bu binanın yapılışıyla ilgili olarak şu bilgiler yer almaktadır:
"Hükümet dairesinin yanması üzerine, dağınık olarak kentin değişik semtlerindeki binalarına yerleşen hükümet daireleri bir araya toplanmak üzeredir. Birçok daireyi kapsayacak bir biçim ve büyüklükte yapılmakta olan Hususi ıMuhasebe binasından (Vilâyet Konağı) başka, şimdi de yıkılan evrak mahzeni yanındaki bina yerine yapılacak olan Maliye binası da (Defterdarlık), Hususi Muhasebe binası müteahhitleri Celal ve Ekrem [Hakkı Ayverdi] beylere kırk bin liraya verilmiş ve inşaata yakında başlanması kararlaştırılmıştır.
Kentin gelecekte alacağı şekli gösteren projede meydan olarak gösterilen Saray-önü (Cumhuriyet Alanı) bu yeni ve güzel binalarla kente başka bir güzellik verecektir."
Yine bu konuda 21 Mart 1925 tarihli Yeni Fikir gazetesinin, Maliye binası temelinin 19 Mart günü atıldığına ilişkin yayımlanan haberi de, Vilâyet Konağı'nın yapımına ışık tutucu niteliktedir:
"Saray meydanında yıkılan evrak mah
zeni yerine yapılması kararlaştırılan Mali¬ye (Defterdarlık) binasının temel atma tö¬reni, Vali, Belediye Başkanı, ileri gelen gö¬revliler, basın ve kentliler Pazar günü (19 Mart 1925) toplanarak yapılmıştır. Evvelce de yazıldığı gibi müteahhit Celal ve mühendis Ekrem beylerin, yapımını 40.600 liraya aldıkları binada 28 oda, bir salon bulunacak; tavan ve döşemeler beton olmak üzere üç katlı olarak meydana getirilecektir. Bina sekiz ay içinde tamamlanmış olacaktır. "
Muhasebe-i Hususiye olarak yaptırılan bu bina, fotoğrafta görünen eski yazı tabe¬ladan da anlaşılacağı ü/ere, 1928'den itibaren Hükümet Konağı olarak kullanılma¬ya başlanmıştır.
1998de dönemin valisi Orhan Taşanların öncülüğünde. Bursalı sanayici ve işadamlarının da katkılarıyla 250 milyar lira harcamayla bazı eklemeler yapılarak restore edildi ve Bursa Valiliği prestij binası olarak 28 Kasım 1998'de Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından hizmete açıldı.
Vali makamı ve bazı valilik şube mü¬dürlükleriyle basın merkezinin yer aldığı binanın orta bölümü uzay çatı ile kaplandı. Ana kapıdan girişte tam karşıda Ata¬türk'ün sivil giysili bronz bir heykeli, onun arkasında üzerinde ay ve yıldız işlenmiş bronz bir Türkiye haritası, bu haritanın iki yanında da Bursa'nın tarihsel ve toplumsal özelliklerini yansıtan iki röliyef yer al¬makta; zemine, restorasyon tarihini ve Cumhuriyet'in 75. yılını çağrıştırması amacıyla pirinçten "75. Yit yazısı işlenmiş bu¬lunmaktadır.
